مسائل حقوقی کسب و کار های کوچک

بیشتر افرادی که به تازگی کسب و کار خانگی و کوچک خود را راه‌اندازی کرده‌اند، توجه چندانی به مسائل حقوقی آن ندارند. کسب و کار شما کوچک باشد یا بزرگ، در جدی گرفتن قوانین مربوط به مشاغل خانگی تفاوتی وجود ندارد. در این محتوا به مسائل حقوقی کسب و کار اشاره می‌کنیم که برای راه‌اندازی کسب و کار شما مفید خواهد بود. در سال‌های اخیر دولت با اختصاص بودجه به شکل وام از صاحبان کسب و کارهای کوچک و خانگی حمایت کرده است. به این ترتیب مشاغل خانگی نسبت به گذشته رشد قابل‌ توجهی داشته است. این امر سبب شده تا صاحبان کسب و کارهای کوچک با ایده ثبت برند یا شرکت خصوصی خود، مسیر خود را هدفمند سازند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که ثبت برند یا ثبت شرکت تنها به تجارت‌های بزرگ و شرکت‌های اداری و بازرگانی مربوط می‌شود. اما اینطور نیست و شما به عنوان یک کارآفرین می‌توانید از حقوق خود در کسب و کار بهره‌مند شوید. 

مجوز راه‌اندازی مشاغل خانگی

افرادی که قصد راه‌اندازی کسب و کار کوچک و خانگی دارند باید از ستاد حمایت از مشاغل خانگی مجوز کار دریافت کنند. برای این منظور وب‌سایتی طراحی شده که افراد با مراجعه به آن می‌توانند فرم متقاضیان مشاغل خانگی را تکمیل کنند.

ثبت مشخصات کامل شخص و کسب و کار مورد نظر او در این فرم ضرورت دارد. مسئولین مربوطه با بررسی این فرم و نوع کسب و کاری که شخص به آن اشاره کرده، مجوز شروع کار را در صورت امکان صادر می‌کنند. شخصی که مجوز را دریافت می‌کند در واقع به عنوان کارفرما شناخته می‌شود. به طور کلی تمام افراد شاغل در حوزه مشاغل خانگی از حمایت قانون کار بهره‌مند می‌شوند.

ثبت برند یا علامت تجاری

می توان گفت مهمترین قسمت از مسائل حقوقی کسب و کار، مربوط نشان تجاری یا همان برند است که درواقع مجموعه‌ای از اعداد، حروف، شکل یا تصویری خاص است که شخص یا مجموعه افراد برای معرفی کسب و کار خود از آن استفاده می‌کنند. بسیاری از افراد ثبت برند را چندان لازم نمی‌دانند اما یک نشان تجاری مناسب مزایای متعددی برای صاحبان کسب و کار دارد.

با ثبت برند شما محصول یا خدمات خود را به شکل متفاوتی برجسته می‌کنید. در صورتی که شما قصد ایجاد شعبه یا نمایندگی داشته باشید، یک برند تجاری می‌تواند به شناخت بهتر کسب و کار شما کمک کند.

با گذشت زمان برند به هویت کاری شما تبدیل می‌شود و در قبال ثبت برند شما از مزایای آن تا پایان دوره فعالیت خود بهره‌مند خواهید شد. زمانی که قصد واگذار کردن کسب و کار خود به شخص دیگری داشته باشید نیز می‌توانید حق امتیاز برند خود را در برابر دریافت سودی قابل توجه به دیگری تحویل دهید.

ثبت برند برای صاحبان کسب و کارهای خانگی و کوچک این مزیت را به همراه دارد که دیگر شخصی حق سوءاستفاده از نام برند یا فعالیت آن‌ها را نخواهد داشت. موضوع ثبت برند در مسائل حقوقی کسب و کار کوچک اهمیت بسیاری دارد. از آنجا که افراد با سرمایه‌ای اندک و تلاش مستمر اقدام به راه‌اندازی شغل خانگی خود می‌کنند، باید از کسب و کار و نام برند خود محافظت کنند.

افراد سودجو همیشه در کمین کسب و کارهایی هستند که راه موفقیت را در پیش گرفته‌اند. آن‌ها به سادگی می‌توانند با استفاده از نام برند و حتی کپی از لوگوی آن، نتیجه زحمات صاحبان کسب و کارهای مختلف را از بین ببرند. زمانی که شما برند یا شرکت کوچک خود را ثبت می‌کنید، این اطمینان را دارید که تا اتمام زمان فعالیت خود هیچ‌کس اجازه استفاده از نام برند شما را نخواهد داشت.

• مراحل ثبت برند
  

  شما می‌توانید برای ثبت برند به صورت آنلاین به وب‌سایت مربوط به ثبت علامت تجاری «www.iripo-ssaa-ir» مراجعه کنید.

  شما به عنوان شخص حقیقی باید مدارک مربوط به کپی شناسنامه، کارت ملی، کپی کارت بازرگانی، کپی مجوز فعالیت خود را ارائه دهید. در خصوص کارت بازرگانی باید این نکته ذکر شود که در صورت استفاده نکردن از کلمات یا حروف لاتین، نیاز به ارائه کارت بازرگانی نخواهید داشت.

  در نهایت یک کد رهگیری در سایت به شما ارجاع داده می‌شود و بعد از تأیید مدارک دو نسخه از قرارداد مربوط به ثبت برند به آدرس شما فرستاده می‌شود. برای شروع فرایند ثبت برند شما ملزم به امضای این دو نسخه هستید. یکی از نسخه‌های امضا شده را به همراه مدارک برابر اصل شده و مبلغ واریزی مشخص شده به آدرس درج شده در نسخه‌ها ارسال کنید.

  بعد از مراحل انجام شده، اگر برند یا نشان تجاری شما مورد تأیید قرار بگیرد اجازه صدور آگهی به شما داده می‌شود. هر زمان که برند شما به ثبت رسید می‌توانید از امتیازات و حقوق لازم در این خصوص بهره‌مند شوید. اعتبار ثبت هر برند نیز ده سال است که با پرداخت هزینه مجدد بعد از اتمام مدت اعتبار، امکان تمدید آن وجود دارد.

• در ثبت برند به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
  

  یک برند نشان‌دهنده هویت و ویژگی‌های محصول یا خدماتی است که شما در کسب و کار خانگی خود به آن می‌پردازید. همچنین اگر مشتریان شما رضایت کافی از خدمات و محصولات شما داشته باشند، این برند ارزش بسیاری پیدا می‌کند. برند یک محصول یا تولیدی باید با حیطه فعالیت آن مرتبط باشد. در واقع مشاهده برند یا نشان تجاری شما، باید نگرشی متفاوت نسبت به محصول یا خدمات در مخاطب ایجاد کند. توجه داشته باشید که حق استفاده انحصاری از برند تنها به شخص یا اشخاصی مربوط می‌شود که آن علامت تجاری را به ثبت رسانده باشند.

  به هنگام ثبت برند باید به محدودیت‌هایی که در استفاده از طرح، کلمات و تصاویر مختلف وجود دارد، توجه ویژه‌ای داشته باشید. در غیر این صورت به سادگی درخواست شما رد شده و مجبور به انجام مجدد مراحل هستید. یکی از نکات مهم در انتخاب برند، استفاده نکردن از تصاویر و نشان‌های نظامی و حکومتی است. همچنین هر گونه شباهت کوچک به علائم تجاری دیگر باعث رد شدن پرونده شما در پروسه ثبت برند می‌شود. قبل از اقدام برای ثبت برند به نکات و قوانین موجود در این خصوص توجه کنید تا مشکلات و حواشی وقت شما را هدر ندهند.

  برندی که شما انتخاب می‌کنید باید با بینش و عواطف مخاطب ارتباط مؤثری برقرار کند. با ثبت برند شما باید نسبت به ارزش و هویت آن حساس باشید تا دیگران نیز با مشاهده برند شما ارزشمندی آن را درک کنند. گاهی اوقات با گذشت زمان زمینه تغییر در جزئیات برند احساس می‌شود. با توجه به علایق مخاطب و نیاز بازار، شما می‌توانید تغییراتی در برند خود داشته باشید. بسیاری از افراد بر این باور هستند که ثبت برند هزینه‌ای اضافی است. افرادی که صاحب کسب و کار خانگی هستند باید به این نکته واقف باشند که یک برند ویژه، نماینده و معرف زمینه فعالیت شما محسوب می‌شود.

ثبت شرکت

معمولاً مسائل حقوقی کسب و کار کوچک به ثبت برند منتهی می‌شود. با این حال افراد بسیاری هستند که بعد از رونق و گسترش کسب و کار خود تصمیم به تأسیس شرکتی کوچک می‌گیرند. کسب و کارهای کوچک می‌توانند در قالب سهامی خاص و مسئولیت محدود، اقدام به ثبت شرکت شخصی خود داشته باشند. تأسیس یک شرکت معمولاً با صاحب سرمایه یا چند شریک کاری انجام می‌شود. اگر شما به تنهایی قصد ثبت شرکت خود را داشته باشید بر اساس سرمایه خود می‌توانید برای این موضوع اقدام کنید.

صاحبان کسب و کارهای خانگی و کوچک برای ثبت شرکت می‌توانند به سایت اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری مراجعه کنند. در این وب‌سایت شما باید فرم مربوط به ثبت شرکت را تکمیل کرده و در مورد فعالیت شرکتی که قصد ثبت آن را دارید، توضیحات لازم را ارائه دهید.

• شرایط کلی ثبت شرکت در ایران
  

  برای آشنایی بیشتر صاحبان کسب و کارهای کوچک با موضوع ثبت شرکت، در ادامه به مراحل ثبت اشاره می‌کنیم. نوع فعالیت، تعداد شرکا، سرمایه موجود، اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت شرکت از مواردی هستند که در اقدام به ثبت شرکت اهمیت بسیاری دارند.

  همان‌طور که اشاره کردیم شرکت‌های تجاری در قالب‌های مختلفی مانند سهامی عام، سهامی خاص، با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی و… ثبت می‌شوند. حداقل سرمایه‌ای که افراد برای ثبت شرکت سهامی عام احتیاج دارند حدود ۵۰۰ هزار تومان است و حداقل ۵ نفر می‌توانند در ثبت شرکت سهیم باشند.

  در خصوص شرکت سهامی خاص، میزان سرمایه اولیه پایین‌تر بوده و شما می‌توانید با حداقل ۱۰۰ هزار تومان برای ثبت شرکت اقدام کنید. تعداد شرکا نیز حداقل ۳ نفر است. ثبت شرکت با مسئولیت محدود محدودیتی برای مقدار سرمایه ندارد و شما با هر میزان سرمایه می‌توانید شرکت خود را ثبت کنید. برخلاف سهامی خاص و عام در این بخش تعداد شرکا حداقل ۲ نفر خواهد بود.

  همان‌طور که اشاره کردیم برای ثبت شرکت باید به سایت اداره کل ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غیرتجاری مراجعه کنیم. قبل از این مرحله لازم است به بررسی مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت‌های مختلف بپردازیم.

• مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت در قالب سهامی خاص

  • دو برگ اظهارنامه و دو جلد اساسنامه
  • دو نسخه صورت‌جلسه اعضای شرکت یا همان شرکای شرکت که به امضای مدیر یا مدیران رسیده باشد.
  • دو نسخه صورت‌جلسه مجمع عمومی مؤسسین
  • کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی اعضای شرکت
  • تأییدیه پرداخت حداقل ۳۵ درصد از سرمایه شرکت از بانکی که برای امور مالی شرکت در آن حساب باز کرده‌اید.
  • گواهی عدم سوءپیشینه اعضای شرکت
  • گواهی اقرارنامه اعضای شرکت جهت عدم اشتغال در اداره دولتی «مدیرعامل نیز نباید در شرکت دیگری مدیرعامل باشد»
  • اصل سند مالکیت در صورتی که اموال غیرمنقول در سرمایه شرکت سهیم نباشند.
  • مجوز فعالیت
  • اگر شرکت شما عضو یا سهامداری خارجی دارد، ارائه کپی برابر اصل شده پاسپورت و ترجمه رسمی ضرورت دارد.
  • ارائه اصل و کپی روزنامه رسمی، کپی برابر اصل شده شناسنامه و کارت ملی، کپی آگهی تأسیس؛ در صورتی که اعضای شرکت سهامداران حقوقی باشند.

• مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت در قالب سهامی عام

  • دو نسخه اساسنامه و اظهارنامه
  • دو نسخه صورت‌جلسه اعضای شرکت و مجمع عمومی مؤسسین
  • کپی شناسنامه مدیر یا مدیران شرکت
  • آگهی دعوت‌نامه مجمع عمومی مؤسسین در روزنامه
  • مجوز فعالیت
  • تأییدیه پرداخت بانکی حداقل ۳۵ درصد از سرمایه کلی شرکت

• مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت در قالب با مسئولیت محدود

  • دو برگ تقاضانامه ثبت شرکت با مسئولیت محدود
  • دو برگ اساسنامه و شرکت‌نامه
  • دو نسخه صورت‌جلسه اعضای شرکت و مجمع عمومی مؤسسین
  • مجوز فعالیت
  • کپی شناسنامه مدیر یا مدیران شرکت

• مراحل ثبت شرکت در ایران

  • در مرحله ثبت‌نام در سامانه ثبت شرکت‌ها باید اطلاعات شخصی خود را به صورت کامل وارد کنید. همچنین در این بخش باید سمت خود در شرکت و اطلاعات لازم درباره شخصی که وظیفه تأیید اطلاعات شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها را دارد نیز ذکر کنید.
  • پس از تکمیل اطلاعات شخصی، نوبت به انتخاب نام مناسب برای شرکت می‌رسد. شما حق درج پنج نام برای شرکت خود را دارید که می‌توانید بر اساس علاقه و اولویت آن‌ها را ترتیب بندی کنید. توجه داشته باشید که نام شرکت شما باید کاملاً جدید بوده و در گذشته توسط شخص دیگری به ثبت نرسیده باشد.
  • در ادامه ثبت شرکت باید قسمت‌های مربوط به نوع کارایی شرکت و مدت زمان فعالیت، آدرس، کدپستی و تلفن، سرمایه شرکت، تعداد شرکا و مشخصات آن‌ها و موارد متعدد دیگر را نیز تکمیل کنید. در صورتی که درخواست شما تأیید شود باید مدارک لازم برای ثبت شرکت را پست کرده و منتظر نتیجه باشید. در این قسمت نیز اگر پرونده شما رد نشود با دو گزینه نقص پرونده و صدور آگهی مواجه خواهید شد.
  • صدور آگهی به این معناست که پرونده شما مورد موافقت قرار گرفته است. آخرین مرحله ثبت شرکت‌ها، صدور آگهی ثبت شرکت در یک روزنامه رسمی است که بعد از تأیید درخواست، شما ملزم به انجام آن هستید.
  • آگهی شامل خلاصه شرکت‌نامه و موارد مربوط به آن می‌شود که طی ماه اول تأسیس شرکت و شروع فعالیت، اعلام خواهد شد.

مالکیت فکری و قانون کپی‌رایت

حمایت از قانون کپی‌رایت یا همان مالکیت فکری در خصوص شکل‌گیری کسب و کار نوآورانه و کوچک اهمیت قابل توجهی دارد. کپی‌رایت حقی است که صاحب یک شغل یا مالک یک اثر برای حفظ حقوق خود دارد. مواردی که در خصوص عدم رعایت قوانین کپی‌رایت وجود دارد، مشکلات بسیاری را بر سر راه کسب و کارهای نوآورانه قرار می‌دهد. صاحبان مشاغل خانگی تلاش می‌کنند تا با خلاقیت در کسب و کار، فعالیت خود را گسترش داده و به درآمد و سود قابل توجهی برسند.

در صورت عدم رعایت قوانین کپی‌رایت تلاش و زحمات این افراد از بین رفته و در نهایت وضعیت اعتماد مخاطب و مشتریان آن‌ها نیز در معرض خطر قرار می‌گیرد. سوءاستفاده از نام و نشان تجاری در زمینه کسب و کارهای کوچک یکی از موضوعات جدی است که افراد زیادی با عواقب آن روبرو بوده‌اند. برای جلوگیری از کپی‌رایت و حفظ مالکیت فکری، شما باید به فکر ثبت برند شخصی خود باشید.

جمع بندی و نتیجه گیری

نشان تجاری به رونق تولید شما کمک بسیاری می‌کند و در واقع اهمیت این نشان به جذب هر چه بیشتر مخاطب منتهی می‌شود. اگر صاحب یک کسب و کار خانگی هستید یا قصد راه‌اندازی شغلی خانگی دارید، به موضوع ثبت برند توجه کافی داشته باشید تا در آینده بتوانید از حق کپی‌رایت برند و محصول خود استفاده کنید.